تسمه تایم یک قطعه موتوری بسیار مهم و پرکاربرد است که در بسیاری از خودروها به کار برده می شود. انواع تسمه تایم خودرو به اسامی دیگری مثل تسمه تایمینگ، تسمه زمان بندی و تایمینگ بلت ” timing belt” نیز معروف هستند. به دلیل اهمیت بسیار زیاد این قطعه اصلی موتوری خودرو، امروزه انواع مختلفی از آن تولید می شود. هر کدام از این تسمه ها دارای ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خودشان هستند. همچنین قابل ذکر است که هر کدام از آنها مخصوص خودروهای خاصی ساخته می شوند. بنابراین نمی توان از هر نوع تسمه تایمی در خودرو استفاده کرد.
در این مقاله از مجموعه مقالات اتویاراک می خواهیم به معرفی انواع تسمه تایم خودرو موجود در بازار بپردازیم. تسمه های تایم هم از نظر شکل ظاهری و هم از نظر جنس و متریالی که در ساخت آنها به کار برده می شود می توانند با یکدیگر متفاوت باشند. به همین دلیل در این بخش آنها به دو دسته تسمه تایم از نظر شکل ظاهری و تسمه تایم از نظر جنس و متریال دسته بندی شده اند. در ادامه به هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.
انواع تسمه تایم خودرو از نظر شکل ظاهری
از نظر شکل ظاهری تسمه های تایم به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
انواع تسمه تایم خودرو متری
همانطور که از نام این تسمه تایم مشخص است به صورت متری به فروش می رسد. تسمه های تایم متری دارای ضخامت ها و متراژ مختلفی هستند. مثل تسمه تایم یک متری، دو متری و … این تسمه ها می توانند از نظر عرض نیز با یکدیگر متفاوت باشند که بسته به نوع خودرو در ضخامت های مختلف مثل ۶ میلی متری، ۱۰ میلی متری و حتی ۱۵ میلی متری ارائه می شوند. ضخامت استاندارد برای این تسمه ها ۲ میلی متر تا ۱۵ میلی متر است.
به تسمه تایم متری، تسمه اوپن اند یا مدار باز هم گفته می شود. از نظر ظاهری شباهت زیادی به تسمه تایم مدار بسته دارد. با این حال می توان آنها را با طول دلخواه سفارش داد. سپس بر حسب نیاز آنها را به قطعات مجزا تقسیم کرده و پس از برش مورد استفاده قرار داد. پس از برش روی بلبرینگ سوار کرده و انتهای آن را به هم جوش می دهند.
تسمه تایم مدار بسته
مدل تسمه تایم مدار بسته به شکل یک حلقه بسته و دندانه دار است. در این مدل بر خلاف مدل های مدار باز نیازی به جوش دادن نیست. این ویژگی باعث شده به قوی ترین نوع تسمه تایم تبدیل شوند. احتمال پارگی آنها در مقایسه با تسمه تایم مدار باز بسیار کمتر است. مدل تسمه تایم نخ ژاپن معروف ترین نوع تسمه تایم مدار بسته است و کاربردها و مزایای زیادی دارد.
تسمه تایم نخ ژاپن
از بین انواع تسمه تایم خودرو، در حال حاضر تسمه تایم نخ ژاپن از پرطرفدارترین تسمه های تایم موجود در بازار به شمار می رود. این مدل تسمه بر اساس تکنولوژی نخ ژاپنی ساخته شده است. از جمله ویژگی های تسمه تایم نخ ژاپن می توان به مقاومت کششی بالا، تحمل گرما و فشار، مقاومت و استحکام زیاد و طول عمر بالا اشاره کرد. تسمه های تایم نخ ژاپن از نوع مدار بسته هستند بنابراین نیازی به جوش ندارند و در مقایسه با تسمه تایم مدار باز به راحتی پاره نمی شوند.
انواع تسمه تایم خودرو از نظر متریال و پوشش
از نظر پوشش و متریال تسمه های زمان بندی از طیف وسیعی از متریال ها ساخته می شوند. در حال حاضر که این مقاله نوشته شده است معروف ترین مواردی که برای ساخت تسمه تایم مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:
انواع تسمه تایم خودرو پلی اورتان
پلی اورتان نوعی پلیمر چند کاره و بسیار پرکاربرد است. این پلیمر در صنایع مختلف به ویژه صنعت خودروسازی مورد استفاده قرار می گیرد. تسمه های تایم ساخته شده از پلی اورتان انعطاف پذیری و دوام بالایی دارند. همچنین در برابر سایش، مواد شیمیایی و رطوبت بسیار مقاوم هستند و به راحتی پاره نمی شوند.
انواع تسمه تایم خودرو لاستیکی
نوع دیگری از تسمه های تایمینگ، تسمه تایم لاستیکی است این نوع تسمه با لاستیک های مختلفی تولید می شود. هر کدام از آنها دارای ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خودشان هستند. در ادامه به هر کدام از آنها خواهیم پرداخت:
تسمه ساخته شده از لاستیک خام یا Para rubber
درخت لاستیک پارا یا به اصطلاح درخت لاستیک، درختی است که به طور طبیعی لاستیک تولید می کند. این درخت بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی است. در جنگل های آمازون به وفور یافت می شود. تسمه های تایم Para rubber دارای پوششی از جنس لاستیک طبیعی هستند که توسط این درخت تولید شده است. با این حال در مقایسه با تسمه های پلی اورتان و تسمه تایم نخ ژاپن ضعیف تر عمل می کند.
تسمه تایم لاستیک کائوچویی لانه زنبوری
لاستیک سلولار “Cellular Rubber” که به آن لاستیک کائوچویی لانه زنبوری و لاستیک اسفنجی نیز گفته می شود نوعی لاستیک فوم سبک است که دارای ساختار سلولی باز یا بسته است. تسمه تایمی که از لاستیک معمولی ساخته شده باشد بر خلاف کائوچویی لانه زنبوری ساختار سلولی ندارد. صرف نظر از لاستیک کائوچویی با سلول های باز یا بسته بودن این نوع تسمه تایم باعث می شود تا هوا و رطوبت به راحتی در تسمه تایم نفوذ کنند. در نتیجه باعث می شوند تسمه تایم استحکام کششی زیادی داشته باشد و پس از کشیدگی به حالت اولیه خود برگردد. همچنین عایق بسیار خوبی در برابر آب و رطوبت بوده و در برابر فشار و ضربه نیز مقاومت بالایی دارد.
تسمه تایم لاستیک فوم انعطاف پذیر
این نوع تسمه تایم ساختار اسفنجی دارد و می تواند از جنس لاتکس، لاستیک مصنوعی یا حتی پلی اورتان ساخته شود. تسمه تایم تولید شده از لاستیک اسفنجی ” Sponge rubber” دارای سایزهای مختلفی است. درجه سختی آن معمولا بین ۳۰ تا ۵۰ است و در برابر ساییدگی و پارگی نیز مقاومت خوبی از خود نشان می دهد.
تسمه تایم سیلیکونی
مدل تسمه های تایم سیلیکونی دارای پوششی از جنس سیلیکون هستند. معمولا به رنگ سفید، آبی یا خاکستری تولید می شوند. پوشش های سیلیکونی تا ضخامت ۱۲ میلی متری اعمال می شوند. از مزایای روکش سیلیکونی می توان به مقاومت دمایی ۶۰ تا ۲۲۰ درجه سانتی گراد، ضد چسبندگی، قابلیت ارتجاعی و افزایش طول عمر تسمه تایم اشاره کرد.
تسمه تایم PVC
این مدل تسمه تایم نوعی تسمه تایم لاستیکی با روکشی از جنس PVC است. پوشش pvc به کار رفته در انواع تسمه تایم خودرو دارای ویژگی هایی از جمله استحکام و تحمل گرمای بالا، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، چربی و روغن است.
تسمه تایم وی بلت
یکی از معروف ترین تسمه های تیم صنعتی، تسمه تایم وی بلت است. به تسمه تایم وی بلت، تسمه پروانه نیز گفته می شود. این نوع تسمه تایم همانند تسمه تایم نخ ژاپن از نوع تسمه مدار بسته است و نیازی به جوش ندارد. تسمه های وی بلت در سایزهای استانداردی تولید می شوند و مقاومت بالایی در برابر کشش و فشار از خود نشان می دهند.
مدل تسمه تایم وی بلت
تسمه تایم پلی آمید
این نوع تسمه تایم مقاومت و سختی خوبی نسبت به گرمی هوا و مواد شیمیایی از خود نشان می دهد..به طور کلی، تسمه تایم پلی آمید در مقایسه با تسمه تایم PET مقاومت بهتری در برابر حلال ها دارند.
انواع تسمه تایم خودرو شیاری یا Poly V
یکی دیگر از انواع تسمه تایم خودرو، تسمه تایم شیاری یا تسمه زمان بندی شیار دار است که به poly v نیز شناخته می شود. تسمه های تایمینگ شیاردار از لحاظ سایز و سطح مقطع و نوع شیا متفاوت هستند. از نظر شیار به ۵ دسته H، M، K، J و L دسته بندی می شوند. عمق شیارها در هر مدل متفاوت است. جنس آنها نیز می تواند با یکدیگر متفاوت باشد. معمولا از مواد لاستیکی، پلی اورتان، نئوپرن و فایبرگلاس ساخته می شوند.
