در این مقاله میخواهیم به طور کامل به این موضوع بپردازیم که موتور پله ای یا استپر موتور چیست و چه وظیفه ای در خودرو دارد. همچنین به نکات مهم در رابطه تشخیص خرابی استپر موتور و تعویض آن خواهیم پرداخت. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه همراه شوید.
موتور پله ای یا استپر موتور چیست؟
استپر موتور یک نوع موتور الکتریکی است که تاثیر زیادی روی حفظ سلامت و ایمنی خودرو و سرنشینان دارد. این قطعه موتوری به اسامی دیگری مثل استپ موتور، استپینگ موتور و یا موتور پله ای نیز معروف است.
ویژگی اصلی موتور پله ای این است که طی مراحلی شفت آن با یک درجه حرکت ثابت می چرخد. این ویژگی به دلیل ساختار داخلی موتور اتفاق می افتد.
به راحتی با بررسی مراحل انجام شده و حتی بدون نیاز به سنسور می توان موقعیت زاویه ای دقیق شفت را تعیین کرد. همانند تمام موتورهای الکتریکی، موتورهای پله ای نیز دارای یک قسمت ثابت (استاتور) و یک قسمت متحرک (روتور) هستند. روی استاتور، دندانه هایی وجود دارد که کویل ها روی آنها سیم پیچی می شوند، در حالی که روتور یا یک آهنربای دائمی است یا یک هسته آهنی با رلوکتانس متغیر. به دلیل مفصل بودن مبحث روتور در مقاله دیگری عمیق تر به ساختارهای مختلف روتور خواهیم پرداخت. در تصویر زیر بخشی از موتور را مشاهده می کنیم که روتور یک هسته آهنی با رلوکتانس متغیر است.
موتور پله ای چگونه کار می کند؟
روند کار موتور پله ای به شرح زیر است: با دریافت جریان الکتریکی در یک یا چند فاز استاتور، یک میدان مغناطیسی توسط جریانی که در کویل می گذرد ایجاد می شود و روتور با این میدان همراستا می شود. با تامین فازهای مختلف به صورت متوالی می توان روتور را تا حد معینی چرخاند تا به موقعیت نهایی مطلوب برسد.تصویر دوم مراحل کار یک موتور پله ای را نشان می دهد.
در ابتدا، پس از دریافت انرژی توسط کویل A روتور با میدان مغناطیسی که تولید می کند همراستا می شود. سپس، با دریافت انرژی توسط کویل B ، روتور در جهت عقربه های ساعت ۶۰ درجه می چرخد تا با میدان مغناطیسی جدید هماهنگ شود. وقتی کویل C روشن می شود یا به عبارتی انرژی به کویل C منتقل می شود نیز همین اتفاق رخ می دهد. در این تصویر، رنگ دندانه های استاتور جهت میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط کویل استاتور را نشان می دهد.
وظیفه موتور پله ای یا استپر موتور در خودرو چیست؟
وظیفه استپر موتور در خودرو این است که هوای لازم برای عملکرد صحیح موتور را در حالتی که دور موتور آرام است تامین نماید. همچنین پالس های ۱۲ ولتی که به وسیله کامپیوتر خودرو یا ایسیو ارسال می شود را به جریان خطی تبدیل می کند. سپس حرکت در محور طولی را فراهم می سازد. هر موتور پله ای به طور میانگین ۱۵۰ تا ۲۰۰ پله دارد که در هر ثانیه ۱۳۰ پله طی می شود. می توان گفت حرکت هر پله به ازای هر ثانیه به طور خطی معادل ۰.۰۴ میلی متر است.
در مواقعی که موتور خودرو هنوز سرد است استپر موتور باعث به وجود آمدن وضعیت ساسات یا Choke Valve میشود. در واقع تاثیر زیادی روی سهولت روشن شدن موتور در آب و هوای سرد و زمستانی دارد.
از دیگر کاربردهای موتور پله ای می توان به تبدیل دورهای ناپایدار موتور به حالت پایدار اشاره کرد. بعلاوه این قطعه روی روی بهینه سازی مصرف سوخت نیز تاثیر می گذارد. همچنین موجب تنظیم دور آرام در حین استفاده از کولر یا فرمان هیدرولیک در خودرو می شود.
علائم خرابی استپر موتور
از جمله متداول ترین علائم خرابی موتور پله ای یا استپر موتور عبارتند از:
- روشن شدن چراغ چک
- خودرو بی دلیل خاموش شود
- افت شتاب خودرو
- زیاد شدن دور موتور پس از استارت
- گاز خوردن بی‌دلیل خودرو پس از روشن شدن
- زمانی که دمای موتور بالا برود دور موتور خیلی زیاد شود
- با روشن شدن کولر دور موتور کم شود
- لرزیدن خودرو هنگام تعویض دنده
- ریپ زدن خودرو
- افزایش مصرف سوخت
دلیل خرابی موتور پله ای چیست؟
خرابی موتور پله ای یا استپر موتور معمولا به سه دلیل رخ می دهد. دلیل اصلی خرابی این قطعه اصلی موتوری خودرو، فشار دادن بیش از حد پدال گاز هنگام استارت زدن است. معمولا رانندگانی که تازه کار هستند با انجام این کار اشتباه باعث آسیب دیدگی استپر موتور می شوند. دومین دلیل خرابی موتور پله ای، عدم پاکسازی دوره ای آن است. بدیهی است که موتور پله ای همانند سایر قطعات خودرو پس از مدتی کثیف شود. اگر به صورت منظم و دوره ای تمیز شود و آلودگی روی آن انباشته شود خراب می گردد. کثیفی استپر موتور روی احتراق نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.
برای تمیز کردن استپر موتور لازم است ابتدا برق خودرو را قطع کنید. برای انجام این کار سر مثبت باتری را جدا کنید. سپس آن را به وسیله برس، پارچه تمیز یا اسپری انژکتور یا شوینده چربی زدا و … تمیز نمایید. بعلاوه، تمیز کردن استپر موتور باید زمانی انجام شود که خودرو خاموش بوده و موتور آن کاملا خنک باشد.
سومین دلیل اصلی خرابی موتور پله ای، عدم تعویض به موقع آن است. استپر موتور دارای طول عمر مفید معینی است. بنابراین پس از گذشت مدت زمانی دیگر کارایی اولیه را نخواهد داشت و لازم است تعویض شود. اگر تعویض استپر موتور به موقع انجام شود نگران هزینه تعمیر استپر موتور نخواهید بود.
تعویض موتور پله ای یا استپر موتور
معمولا به ازای هر ۵۰ هزار کیلومتر، موتور پله ای باید تعویض شود حتی اگر از استپر موتور اصل و با کیفیت بالا هم استفاده کنید باز هم به مرور زمان کارایی اولیه خود را نخواهد داشت. زیرا هر لوازم یدکی دارای طول عمر مفید معینی است. البته این بدان معنا نیست که یک استپر موتور تقلبی می تواند کارایی و طول عمر استپر موتور اصل و با کیفیت را داشته باشد. استپر موتور تقلبی علاوه بر اینکه دارای طول عمر کوتاهی است و زودتر از استپر موتور اصل نیازمند تعویض خواهد بود باعث آسیب دیدگی سایر قطعات نیز می شود. همچنین باعث افت عملکرد موتور خودرو می شود.
حتی اگر موتور پله ای خود را همیشه تمیز نگه دارید باز هم زمانی می رسد که دیگر با تمیز کردن هم مشکل آن برطرف نمی شود. در نتیجه باید به فکر تعویض استپر موتور باشید. خوشبختانه تعویض موتور پله ای کار بسیار راحتی است و نیاز به مهارت بالایی ندارد. بنابراین به راحتی می توانید آن تعویض نمایید.
با این حال، برای تعویض موتور پله ای خود ابتدا لازم است موتور پله ای اصل و با کیفیت خریداری نمایید. برای خرید موتور پله ای اصل همواره سعی کنید به فروشگاه های لوازم یدکی معتبر مراجعه نمایید.
نتیجه گیری
موتور پله ای از مهمترین لوازم یدکی خودروهای انژکتوری به شمار می رود. خرابی و عدم تعویض به موقع آن باعث آسیب دیدگی سایر قطعات و بروز مشکلات متعدد در خودرو می شود. بنابراین لازم است به محض مشاهده علائم خرابی استپر موتور نسبت به تعمیر یا تعویض آن اقدام نمایید. چنانچه قصد خرید موتور پله ای را دارید می توانید به بخش محصولات فروشگاه اتویاراک مراجعه نمایید. در فروشگاه اتویاراک انواع قطعات و لوازم یدکی با کیفیت برای هر نوع خودرو موجود است. تمامی محصولات این فروشگاه دارای گارانتی و ضمانت اصالت هستند. بعلاوه، می توانید از خدمات پس از فروش نیز بهره مند شوید.
